***ALINTIDIR***
Biraz uzun ve karışık ama tüm sorularınızın cevabı içinde
Öncelikle bazı terimleri bilmemiz gereklidir arkadaşlar;
Dominant: Baskın gen anlamına gelir.
Resesif: Çekinik gen anlamına gelir.
Genotip: Canlının gen yapısı anlamına gelir.
Fenotip: Canlının genotipi + çevre koşullarının etkisiye oluşan fiziksel özellikleridir. Kısaca dış görünüşüdür. Bu renk olabilir boy tüy vs.
Bunu bir örnekle anlatayım. Fenotipi sarı olan bir kuşun genotipinde sarı olmak durumundadır. Fakat sadece sarı olmayabilir mavi, yeşil, beyazı da içinde bulundurabilir. Burdan; genotipde olan her karakteristik özellik fenotipe yansımaz anlamını çıkartabilirsiniz.
Şuda parayla bile satılacak kadar önemli bir bilgidir arkadaşlar; Sarı ve beyaz kuşlar çizgili kuşlara dominanttır. Yani çizgili bir kuşu düz renk yani çizgisiz hale getirmek istiyorsanız kuşunuzu sarı veya beyaz bir kuşla eşleştiriniz bu şekilde yavruların düz renk çıkma oranı saf kuşlar için düşünürsek %50 dir.
Sıtındaki ve başındaki kurşuni gri rengindeki çizgilere "çizgili" tabirini kullanacağım arkadaşlar. Bazen o zebrayı andıran çizgiler silik diye tabir ediyoruz çizgiler olmayabiliyor bunuda "çizgisiz" diye tabir edeceğim.
Çizgili: Ç
Çizgisiz ( düz ) : ç
Koyu Yeşil : Y
Açık Yeşil : y
Koyu Mavi : M
Açık Mavi : m
Albino ( Full Beyaz Kırmızı Göz ) : A
Lutino ( Full Sarı ) : L
Örneklerle Açıklayalım;
Örnek 1: Bir adet çizgili muhabbet kuşumuzla, bir adet çizgisiz muhabbet kuşumuzu çiftleştirelim;
ÇÇ( Çizgili muhabbet) X çç( Çizgisiz muhabbet)
Çç Çç Çç Çç
Çç demek arkadaşlar taşıyıcı demektir. Yani genlerin içinde muhakkak çizgili ve çizgisiz muhabbet kuşu genini taşıyo demektir. Fakat çizgili, dominant yani baskın olduğu için yavruların %100 ü çizgili fenotipinde ( görünüşünde ) olacaktır.
Eğerki çç olsaydı fenotipi çift etken düz renk yani çizgisiz olacaktı.
Eğerki ÇÇ olsaydı fenotipi çift etken Çizgili olacaktı.
Örnek 2: Birde renklerle örnek verelim. Bir adet yeşil kuşumuzla bir adet mavi kuşumuzu çiftleştirelim;
YY( Yeşil) X MM( Mavi)
YM YM YM YM
Gördüğünüz üzere bütün yavrular YM bu demektirki Yeşil dominant olduğu için bütün yavrular yeşil çıkacaktır. Fakat işin püf noktası burda, bütün yavrular YY değil YM yani içinde mavi geni bulunduran yeşiller. Fenotipi yeşil fakat genotipinde mavi genide var yani TAŞIYICI. Bu örneğe devam etmek istiyorum şimdi yavruları birbiriyle eşleyelim ve neler oluyor görelim.
YM X YM
YY YM MY MM
1.Evet arkadaşlar gördüğünüz gibi 1 yavru YY yani tam anlamıyla yeşil.( taşıyıcı değil ) ORANI : 1/4
2.Diğer yavru YM yani taşıyıcı fakat yeşil baskın olduğu için fenotipi yeşil.
3.Diğer yavru MY yani bir üsttekiyle aynı taşıyıcı ama fenotipi yeşil. 2. ve 3. maddedeki yavruların ORANI: 2/4
4.Diğer yavru MM yani çift etken mavi taşıyıcı değil. ORANI: 1/4
Bu örnekte taşıyıcı kuşların çiftleştirilmesinden elde edilen yavruların 4 te 3 ü yeşil fakat bunların 2 tanesi taşıyıcı, 4 te 1 i de mavi çıkıyor arkadaşlar.
Örnek 3: İşi biraz abartalım ve daha fazla özellik koyarak oluşacak gametlerin fenotiplerini görelim.
Şimdi Bir adet yeşil kuşumuzun geninde albino geni olsun, diğer kuşumuzda mavi olsun fakat o da lutino geni taşısın. Albino geni resesif ( Çekinik ) gendir.
Albino geni taşıyan yeşil kuşumuz: AAYY
Lutino geni taşıyan mavi kuşumuz: LLMM
AAYY kuşumuz= AY
LLMM kuşumuz= LM
AY X LM
AL AM YL YM
AL: sarı, albino ya baskın olduğundan yavru sarı olacaktır.
AM: mavi albinoya baskındır yavru mavi olacaktır.
YL: yeşil baskın olduğu için yavru yeşil olacaktır fakat geninde sarı renk taşır.
YM: yeşil, mavi yavru olacaktır.
Bu örneğin amacı yeşil görünüşlü bir kuş ile mavi görünüşlü bir kuştan tek renk sarı bir yavru alabilme ihtimalinizin olduğunu göstermektir.
En basit şekilde olasılıkları anlattım tabiki melezlendikçe bu kuşların yavrularını tahmin etme olasılığı imkansız hale gelir çünkü genotiplerinde binlerce varyasyon olabilir. Kuşların genotipinde baskın ve çekinik yeşil veya mavi olabilir. Yeşil herzaman dominant olma durumunda değildir. Bazen yeşilinde çekinik olduğu durumlar vardır bunlarda mavi kuşlardan oluşan yavruların genotipinde yeşil bulundurmasıyla oluşur.
GELELİM EN MERAK EDİLEN RAİNBOW YAVRU ÜRETİMİNE;
Doğadaki muhabbet kuşlarında mavi,sarı ve yeşil rengi tek vücutta mevcuttur arkadaşlar. Baş kısmı sarı, orta kısım yeşil, kuyruk kısmıda mavidir. Tabi beyazlıkları ve grilikleride vardır ama hiçbir yerinde kırmızı yoktur bu yüzden tutupta kimse kırmızı muhabbet kuşu üretemez başka bir hayvandan kırmızı rengi veren gen i alıp muhabbet kuşuna aktarmadıkça, buda günümüzde imkansıza yakın bir ihtimaldir.
Rainbow muhabbet kuşu dediğimiz renk kombinasyonu; Yeşil, sarı, mavi, beyaz veya gri tonlarının bir arada oluşturddukları fenotipik özelliktir. Veya 3 renk olarakta değerlendirilebilir. Sağlanması zor olduğu için rainbow kuş değerli kılınır. Bütün bu renklerin bir arada bulunabilmesi için arkadaşlar kuşun bütün renklerinin dominant yada resesif olması gerekir. Yani rainbow olmasını beklediğimiz muhabbet kuşunda yeşil maviden baskın olmayacak veya mavi yeşilden yada sarı maviden vs. Bu nasıl olur diyeceksiniz çünkü normalde yeşil renk maviye baskındır. Ama 2 adet mavi kuştan üretilmiş yavruda yeşil geni vardır fakat baskın değildir. Çünkü 7 soy öncesinden kalma bir yeşili vardır. umarım anlatabilmişimdir.
Neyse şimdi örneklemelere geçeceğim;
Yeşil: Y
Mavi: M
Sarı: S
Beyaz: B
Rainbow hakkında bilgi isteyen bir arkadaşımıza Kara Erbay adındaki bir üyemiz Cemal Tanışın rainbow resimlerini paylaşmış.
Rainbow un anne ve babalarının resmini koymuş. Kuşların renkleri;
Anne: Yeşil/Sarı -----> Bakın yeşil sarı kuşlarda yeşil ve sarı birbirinden baskın değildir ikiside eşit değerde oldukları için çift renk kuş olmuştur.
Baba: Mavi/Beyaz
Şimdi Cemal Tanış ın bu kuşlardan rainbow yavru alma olasılığını hesaplayalım
Anne kuş: Y_S_
Baba kuş: M_B_
Evet arkadaşlar bu alt tire koyduğum yerlere dominant renk veya resesif renk gelmek zorundadır. Cemal Tanışın kuşlarında bunlardan hangisinin olduğunu anlamak için gen dizilimini analiz etmemiz gerekir buda laboratuar gerektirir. Bilmediğimiz için ben alt tire koydum.
Şimdi kafamıza göre resesif ve dominant renklerle boşlukları rastgele dolduralım. Dominantı büyük harfle resisifi küçük harfle gösteriyoruz.
Anne kuş: YySS
Baba kuş: MMBb olsun.
Gametler: YySSMMBb
YSMB----> 4 yavrudan 1 tanesi Rainbow olur.
YSMb----> Yeşil,sarı,mavi görünüşlüdür. Görünüşünde beyaz yoktur.
ySMB----> Sarı mavi ve beyaz renklidir.
ySMb----> Sarılı ve mavilidir.
Başka şekilde boşlukları dolduralım.
Anne kuş: YySs
Baba kuş: MmBb
Gametler: YySsMmBb
YSMB----> Rainbow
YSMb----> Yeşil, Sarı, Mavi --> Rainbow
YSmB----> Yeşil, sarı, beyaz--> Rainbow
YSmb----> Yeşil, sarı
YsMB----> Yeşil, mavi, beyaz--> Rainbow
YsMb----> Yeşil, mavi
Ysmb----> Yeşil
YsmB----> Yeşil,beyaz ----> Kafa veya kanatlar beyaz vücut yeşildir.
ySMB----> Sarı, mavi, beyaz--> Rainbow
ySMb---->Sarı,mavi -----> genelde baş kısım sarı vücut mavidir.
ySmB----> Sarı, beyaz
ySmb----> Sarı
ysMB----> Mavi, beyaz
ysMb----> Mavi
ysmB----> Beyaz
ysmb----> Rainbow
Bu iki kuşun yavrularının fenotip oranları bunlardır. Yani bu iki kuşun yavrularının 16 da 6 sı yani 8 de 3 ü rainbow olacaktır.
Eğerki;
Anne: YYSS
Baba: MMBB olsaydı ---> YYSSMMBB %100 rainbow yavruların hepsi rainbow olacaktı. Cemal Tanış 3 yavru almış üçüde rainbow. Demekki anne ve baba bu şekilde. Oldukça değerli bir çiftiniz var Cemal bey
Eğer fenotipi rainbow olmayan fakat geninde rainbow olduğundan emin olduğunuz kuşlarınız varsa;
Diğer renkler: R
Rainbow: r
Rr X Rr
RR Rr Rr rr
1/4 ---> Diğer renklerden kuş elde edersiniz. %25
2/4 ---> Rainbow görüntüsü olmayan ama geninde rainbow taşıyan yavru elde edersiniz. ( taşıyıcı ) %50
1/4 ---> Bir adet Rainbow elde edersiniz. %25
Size bir ipucu daha vereyim. Kuşlarınız parçalı olursa yeşil/sarı , mavi/beyaz gibi rainbow alma ihtimaliniz daha yüksek olur.
Aldığınız rainbow yavruları sürekli birbirleriyle eşlerseniz genotipini her soy için o kadar rainbowa yaklaştırmış olursunuz ve bir süre sonra yavrularınız sürekli rainbow çıkmaya başlar fakat bu da bir takım rahatsızlıkları beraberinde getirir. Bu yüzden bu ıslah çalışmasını yapmak ister albino olsun ister rainbow ister lutino çok ciddi bir bilgi ister arkadaşlar.
Şunuda unutmamak gerekir kuşlarınızın sadece rengine bakarak hangi renk yavru çıkacağını %100 bilmeniz imkansızdır. Sadece hangi renkten fazla olacağını tahmin edebilirsiniz. Önemli olan hangi kuşta bir rengin diğerine dominant olduğu ve geninde hangi renkleri taşıdığıdır. İnternette okuduğunuz bütün varyasyonlar %50 böle olur %25 şöle olur denilen yazılar saf kuşlar için geçerlidir arkadaşlar bizdekilerin hepsi melezdir bu yüzden dikkate almayınız, sizin işinize yarayacak olan bilgileri ben toparladım birazda balık vermeyi değil tabiri caizse balık tutmayı öğretmeye çalıştım bu çalışmanın amacıda budur.
Alıntıdır...
Gelecek yavrularda gen haritalarını yapıp istenen özellikleri elde ederiz artık. Bikaç soy incelemek şart oldu. İnşallah benim dişiyle erkeğin anne babası farklı renklerdir de bi şansımız olur. Çok teşekkür ederim ilgilenip yardımcı olduğunuz için. Çok faydalı oldu.
